เจ้าของกิจการหลายคนอาจเคยได้ยินคำว่า “งบทดลอง” จากนักบัญชี หรือสำนักงานบัญชี แต่ก็ยังงง ๆ ว่า ประโยชน์ของงบทดลอง คือ ? สำคัญยังไง? ต้องมีทุกเดือนด้วยเหรอ?จริง ๆ แล้ว งบทดลองเหมือนสมุดสรุปสถานะการเงินของกิจการแบบย่อ ที่ช่วยให้เราเช็กได้ว่าเงินเข้าถูก เงินออกครบไหม ตัวเลขบัญชีถูกต้องหรือไม่ ก่อนที่จะนำไปทำงบการเงินปลายปี
งบทดลอง คือ
งบทดลอง (Trial Balance) คือรายงานที่รวบรวมยอดเดบิตและเครดิตจากบัญชีทั้งหมดในระบบบัญชี เพื่อเช็กว่าตัวเลขทั้งสองฝั่ง “สมดุล” หรือไม่
ถ้าเดบิตไม่เท่ากับเครดิต แปลว่าระบบบัญชีมีอะไรผิด เช่น ลงผิดบัญชี ลืมบันทึก หรืออาจมีการทุจริตเกิดขึ้น
ตัวอย่างงบทดลอง
สมมติร้านขายเสื้อผ้า มีงบทดลองวันที่ 30 กันยายนy
| รายการบัญชี | เดบิต (บาท) | เครดิต (บาท) |
| เงินสด | 60,000 | – |
| ลูกหนี้การค้า | 25,000 | – |
| สินค้าคงเหลือ | 40,000 | – |
| ค่าใช้จ่าย (ค่าโฆษณา) | 8,000 | – |
| รายได้จากการขาย | – | 110,000 |
| เจ้าหนี้การค้า | – | 15,000 |
| รวม | 133,000 | 125,000 |
ถ้าตัวเลขสองฝั่งไม่เท่ากันแบบนี้ แสดงว่ามีข้อผิดพลาด ต้องค้นหาสาเหตุให้เจอก่อนจัดทำงบการเงิน
ประโยชน์ของงบทดลอง คือ
ตรวจสอบความถูกต้องของการบันทึกบัญชี
- ช่วยเช็กว่าทุกบัญชีที่เกิดขึ้นจริงถูกลงไว้ครบหรือยัง
- ถ้ายอดเดบิตไม่เท่ากับเครดิต แปลว่าระบบบัญชีมีบางจุดผิดพลาด เช่น
- การลงบัญชีซ้ำ
- ลืมลงค่าใช้จ่ายบางตัว
- บันทึกตัวเลขผิดตำแหน่ง
- การพบจุดผิดตั้งแต่ช่วงงบทดลองง่ายกว่าตอนส่งงบการเงินตอนสิ้นปีมาก เพราะช่วงนั้นต้องแก้เอกสารย้อนหลังหลายรายการ
ป้องกันความเสี่ยงด้านภาษีและค่าปรับจากรัฐ
หากบัญชีผิดพลาดแล้วส่งงบการเงินไปยังกรมพัฒนาธุรกิจการค้า หรือยื่นภาษีกับสรรพากร อาจโดนตรวจสอบย้อนหลัง และถูกคิดค่าปรับหรือเบี้ยปรับภาษี
งบทดลองช่วยให้ตรวจเจอความผิดก่อนส่งจริง เช่น
- รายได้ไม่ตรงกับภาษีขาย
- ค่าใช้จ่ายไม่มีใบกำกับภาษี
- ยอดเงินสดไม่ตรงกับสมุดบัญชีธนาคาร
มองเห็นฐานะการเงินของธุรกิจแบบชัดเจน
งบทดลองเหมือนรายงานภาพรวมธุรกิจในช่วงเวลานั้นๆ เช่น
- เงินสดในมือจริงเหลือเท่าไหร่
- ลูกหนี้ (ลูกค้าที่ค้างจ่าย) มีเท่าไหร่
- เจ้าหนี้ที่ต้องจ่ายภายในเดือนนี้คือกี่บาท
- ซื้อของเข้าสต็อกเยอะเกินไปหรือไม่
ทำให้รู้ว่ากำไรที่เห็นจากยอดขาย ไม่ใช่เงินสดที่อยู่ในกระเป๋าจริง
ใช้วางแผนและตัดสินใจทางธุรกิจได้อย่างแม่นยำ
ตัวอย่างการนำงบทดลองมาใช้ตัดสินใจ เช่น
- เห็นว่าสินค้าค้างสต็อกมาก = ปรับกลยุทธ์การขาย จัดโปรระบายสินค้า
- ลูกหนี้ค้างเยอะ = ต้องเร่งทวงเงิน หรือจำกัดเครดิตลูกค้า
- ค่าใช้จ่ายโฆษณาเพิ่มขึ้น แต่ยอดขายไม่เพิ่ม = ต้องเปลี่ยนช่องทางการโปรโมต
นี่คือการทำงานแบบ “รู้จริงจากตัวเลข” ไม่ใช่คาดเดา
ช่วยตรวจจับความผิดปกติหรือการทุจริตในบริษัท
งบทดลองสามารถสะท้อนปัญหาที่อาจเกิดจากการยักยอกเงิน หรือใช้เงินไม่โปร่งใส เช่น
- เงินสดในสมุดบัญชีมาก แต่บัญชีธนาคารจริงมีน้อย
- สต็อกสินค้าในระบบไม่ตรงกับของจริง
- มีการเบิกจ่ายเงินสดบ่อยแต่ไม่มีเอกสารยืนยัน
จุดเหล่านี้จะปรากฏชัดเจนตั้งแต่งบทดลอง
เป็นพื้นฐานสำคัญสำหรับทำงบการเงินทั้งชุด
งบกำไรขาดทุน (Profit & Loss), งบดุล (Balance Sheet), กระแสเงินสด (Cash Flow) ทั้งหมดมาจากตัวเลขในงบทดลองถ้างบทดลองผิด งบการเงินทั้งชุดก็ผิดไปด้วย และจะส่งผลต่อการยื่นภาษี การขอสินเชื่อ การหานักลงทุน และการตรวจสอบบัญชี
สรุป ประโยชน์ของงบทดลอง คือ
งบทดลองไม่ใช่เอกสารที่ทำไว้เพื่อให้ครบขั้นตอน แต่เป็นเครื่องมือที่ช่วยให้ธุรกิจดำเนินไปอย่างมีระบบ ตรวจสอบได้ และป้องกันปัญหาที่อาจเสียเงิน เสียเวลา
นรินทร์ทอง ผู้เชี่ยวชาญด้านบัญชีและภาษีที่มีประสบการณ์กว่า 20 ปี เราพร้อมเป็นเกราะป้องกันทางกฎหมายให้ธุรกิจคุณ เราไม่เพียงแค่ช่วย คำนวณและจัดการการปิดงบย้อนหลังที่ซับซ้อน แต่เรายังมีบริการให้คุณได้เลือกใช้อย่างหลากหลาย ทำให้ธุรกิจของคุณสามารถเติบโต และมีประสิทธิภาพในการก้าวหน้า ไม่ว่าจะเป็น
- การส่งภาษีอากร ทางเราสามารถยื่นภาษีให้ได้ โดยที่คุณไม่ต้องยุ่งยากกับการจัดเตรียมเอกสาร รวมไปถึงรับจัดทำรายงาน และให้คำปรึกษาทางด้านภาษี
- รับจดทะเบียนบริษัท เพื่อสร้างความน่าเชื่อถือให้กับบริษัทของคุณ โดยไม่ต้องกังวลกับปัญหาที่จะเกิดขึ้นจากการจดทะเบียน เพราะเราสามารถช่วยคุณได้
- งานทางด้านการเงิน จะเป็นการดำเนินเรื่องที่เกี่ยวข้องกับการยื่นแบบเงินเดือน และประกันสังคมของพนักงานที่ทำงานอยู่ภายในบริษัท
- ให้บริการรับทำบัญชี หากใครที่กำลังรู้สึกว่าการทำบัญชีนั้นเป็นเรื่องที่ยุ่งยาก และมีข้อผิดพลาดเกิดขึ้นมากมายภายในบริษัท ทางเราพร้อมที่จะดูแลคุณ
สำหรับใครที่ต้องการปรึกษาสามารถสอบถามเพิ่มเติมได้ที่…
Facebook : NarinthongOfficial
E-mail : narinthong.ac@gmail.com
Line : @Narinthong
Tel : 081-627-6872 , 02-404-2339
